Naučna fantastika
2 posters
Zid :: Književnost :: Književnost
Strana 1 od 1
Naučna fantastika
od Liza_N. Uto Feb 01, 2011 11:50 am
Naučna fantastika (Science Fiction, SF) je književna vrsta u kojoj deo ili cela priča zavisi od uticaja nauke, bilo stvarnog ili zamišljenog, da stvori uslove ili događaje koji se u stvarnosti još nisu desili (a koji nikada i ne moraju da se dese).
Za rodonačelnika žanra se smatra Meri Šeli sa njenim delom ‚‚Frankenštajn ili moderni Prometej", koje govori o naučniku koji traga za tajnom života. To je prvo delo čija radnja ne bi bila moguća bez nauke tj. čiji je nauka sastavni i neizostavni deo.
Značajni predstavnici naučne fantastike iz druge polovine 19. na prelazu u 20. vek su Žil Vern i Herbert Džordž Vels. Vernu se često pripisivao proročki karakter, pošto su mnoga naučna dostignuća koja su opisana u njegovim knjigama u dužem ili kratkom vremenskom periodu postala realnost, ali te tvrdnje zanemaruju činjenicu da se Vern kretao u naučnim krugovima tog vremena i da je bio prijatelj sa naučnicima, tako da je bio izložen njihovim idejama i slobodno ih je koristio u svojim delima. Vels je, pak, poznatiji po tome što se uglavnom bavio negativnim posledicama naučnog napretka tako da ova dva pisca predstavljaju svojevrsne suprotnosti naučne fantastike svog doba.
Veliki rast popularnosti naučne fantastike zbio se početkom 20. veka, kada je ista objavljivana u petparačkim romanima. Broj dela koji je izašao u to vreme je bio ogroman, ali je opšti kvalitet bio vrlo nizak. Iz tog vremena je čuvena izjava jednog od tadašnjih autora, Teodora Sterdžena:
‚‚Tačno je da je 90% naučne fantastike đubre; ali 90% svega je đubre.''
Od toga potiče i karakterizacija naučne fantastike kao šund literature koja se piše uglavnom za široku publiku i ima vrlo male ili nikakve literarne vrednosti. U tom su vremenu, međutim, svoj rad započeli neki pisci čija su dela kasnije učinila da naučna fantastika postane priznata kao literarno vredna, a najčešće se pominju Ajzak Asimov, Artur Č. Klark, Rej Bredberi, Harlan Elison.
Krajem 1960-ih godina, sa hipi revolucijom dešava se i revolucija u naučnoj fantastici - iz tog vremena je zapažena zbirka kratkih priča - pripovedaka raznih autora, ‚‚Opasne vizije'', koju je sačinio Harlan Elison, i za koju se smatra da je donela svojevrsnu revoluciju u žanru. Često se govori da je spisak autora koji se pojavljuju u zbirci svojevrsni „ko je ko u naučnoj fantastici 1960- ih godina“ a mnoge priče iz te zbirke su dobile naučnofantastične nagrade „Hugo“ i/ili „Nebula“.
Kasnije godine su donele kritičko priznanje naučnoj fantastici, čemu su doprineli i filmovi kao što su ‚‚Solaris'', Andreja Tarkovskog i ‚‚2001:Odiseja u svemiru''‚ Stenlija Kjubrika.
Da li čitate naučnu fantastiku i koja su vam omiljena dela?
S obzirom na to da se naučno-fantastična dela vrlo često prenose u film, zanimljivo je razmotriti i ovu vezu: da li film samo popularizuje ovakva dela, čini ih pristupačnijima široj javnosti, ili, pak, donosi novu dimenziju književnom delu SF žanra kojim mu podiže kvalitet?
Za rodonačelnika žanra se smatra Meri Šeli sa njenim delom ‚‚Frankenštajn ili moderni Prometej", koje govori o naučniku koji traga za tajnom života. To je prvo delo čija radnja ne bi bila moguća bez nauke tj. čiji je nauka sastavni i neizostavni deo.
Značajni predstavnici naučne fantastike iz druge polovine 19. na prelazu u 20. vek su Žil Vern i Herbert Džordž Vels. Vernu se često pripisivao proročki karakter, pošto su mnoga naučna dostignuća koja su opisana u njegovim knjigama u dužem ili kratkom vremenskom periodu postala realnost, ali te tvrdnje zanemaruju činjenicu da se Vern kretao u naučnim krugovima tog vremena i da je bio prijatelj sa naučnicima, tako da je bio izložen njihovim idejama i slobodno ih je koristio u svojim delima. Vels je, pak, poznatiji po tome što se uglavnom bavio negativnim posledicama naučnog napretka tako da ova dva pisca predstavljaju svojevrsne suprotnosti naučne fantastike svog doba.
Veliki rast popularnosti naučne fantastike zbio se početkom 20. veka, kada je ista objavljivana u petparačkim romanima. Broj dela koji je izašao u to vreme je bio ogroman, ali je opšti kvalitet bio vrlo nizak. Iz tog vremena je čuvena izjava jednog od tadašnjih autora, Teodora Sterdžena:
‚‚Tačno je da je 90% naučne fantastike đubre; ali 90% svega je đubre.''
Od toga potiče i karakterizacija naučne fantastike kao šund literature koja se piše uglavnom za široku publiku i ima vrlo male ili nikakve literarne vrednosti. U tom su vremenu, međutim, svoj rad započeli neki pisci čija su dela kasnije učinila da naučna fantastika postane priznata kao literarno vredna, a najčešće se pominju Ajzak Asimov, Artur Č. Klark, Rej Bredberi, Harlan Elison.
Krajem 1960-ih godina, sa hipi revolucijom dešava se i revolucija u naučnoj fantastici - iz tog vremena je zapažena zbirka kratkih priča - pripovedaka raznih autora, ‚‚Opasne vizije'', koju je sačinio Harlan Elison, i za koju se smatra da je donela svojevrsnu revoluciju u žanru. Često se govori da je spisak autora koji se pojavljuju u zbirci svojevrsni „ko je ko u naučnoj fantastici 1960- ih godina“ a mnoge priče iz te zbirke su dobile naučnofantastične nagrade „Hugo“ i/ili „Nebula“.
Kasnije godine su donele kritičko priznanje naučnoj fantastici, čemu su doprineli i filmovi kao što su ‚‚Solaris'', Andreja Tarkovskog i ‚‚2001:Odiseja u svemiru''‚ Stenlija Kjubrika.
Da li čitate naučnu fantastiku i koja su vam omiljena dela?
S obzirom na to da se naučno-fantastična dela vrlo često prenose u film, zanimljivo je razmotriti i ovu vezu: da li film samo popularizuje ovakva dela, čini ih pristupačnijima široj javnosti, ili, pak, donosi novu dimenziju književnom delu SF žanra kojim mu podiže kvalitet?
Always believe that something wonderful is about to happen...
Liza_N.- Počasni član
- Broj poruka : 2032
Datum upisa : 04.05.2010
Re: Naučna fantastika
od Troja Sre Jun 22, 2011 3:00 am
Nisam veliki ljubitelj naucne fantastike, a, opet, jedan od mojih omiljenih pisaca je Kurt Vonnegut, americki pisac germanskog porijekla, koji je stvarao knjige upravo u ovom zanru. Ono sto mene jako privlaci njegovom stilu pisanja je da su njegove knjige pune prica iz stvarnosti, i samo su neki elementi naucno-fantasticni, kao i izvrstan smisao za humor kojim su protkana sva njegova djela. Njegova najpoznatija knjiga je "Dorucak Sampiona" (Breakfast of Champions), na osnovu koje je snimljen i film. Neki sitniji detalji su prepravljeni u filmu, kao sto to Hollywood uvijek ima obicaj, da bi prica bila malo optimisticnija, i nisam sigurna da li je film uspio da docara njegov smisao za humor, koji je za mene bio jedna od najznacajnijih odlika stila pisanja ovog autora. Procitala sam i mnoga njegova druga djela - Player Piano, Cat's Cradle, Timequake itd za koja nisam sigurna da li su prevedena na srpskohrvatski, ali sam sigurna da bih ih rado preporucila za citanje bilo kome.
Inace, filmovi mogu imati neke video efekte koji nam docaravaju nesto sto je knjizi malo teze docarati, ali i gube mnoge znacajne detalje iz knjige kojima se kao citalac mozete odusevljavati. Ja bih rekla da je film dobra zamjena samo onda kada vam je lijeno citati knjigu.
Inace, filmovi mogu imati neke video efekte koji nam docaravaju nesto sto je knjizi malo teze docarati, ali i gube mnoge znacajne detalje iz knjige kojima se kao citalac mozete odusevljavati. Ja bih rekla da je film dobra zamjena samo onda kada vam je lijeno citati knjigu.
Troja- Legendarni član
- Broj poruka : 17011
Lokacija : London
Datum upisa : 08.12.2010
Zid :: Književnost :: Književnost
Strana 1 od 1
Dozvole ovog foruma:
Ne možete odgovarati na teme u ovom forumu