Na današnji dan...

1964. - Ka Mesecu je lansirana sovjetska automatska stanica „Luna 9“, koja se tri dana kasnije meko spustila i emitovala prve TV snimke površine Mecesa.

1840. - U američkom gradu Baltimor otvoren prvi stomatološki fakultet u svetu.

2. februara 1804. - Počeo Prvi srpski ustanak.

3. februara 1830. - Na mirovnoj konferenciji u Londonu, Grčkoj priznata nezavisnost od Otomanskog carstva, u čijem je sastavu bila od 1453. godine.

5. februara 1596. - Japanski šogun Hidejoši zabranio hrišćanstvo u Japanu i naredio da se pogubi 26 osoba koje su prešle u katoličku veru. To su bili prvi katolički "mučenici" Japanci.

8. februara 1849. - Italijanski revolucionar Đuzepe Macini proglasio Rim republikom.

9. februara 1917. - Zbog pokušaja bugarske vojske da mobiliše srpske regrute u okupiranim oblastima u južnoj Srbiji, u Prvom svetskom ratu, izbio Toplički ustanak. Pored početnih uspeha i stvaranja slobodne teritorije sa središtem u Toplici, ustanak krajem marta ugušen. Bugari za odmazdu pobili oko 20.000 ljudi, uključujući žene i decu i uništili nekoliko desetina sela između Prokuplja i Leskovca.

10. februara 1837. - umro Aleksandar Sergejevič Puškin, ruski književnik. (* 1799.)

11. februara 1650. - umro Rene Dekart, francuski filozof i matematičar.

12. februara 1912. - Abdicirao poslednji kineski car Pu Ji, iz dinastije Manču, Kina postala republika, a prvi predsednik Sun Jat Sen.

13. februara 1633. - Inkvizicija rimokatoličke crkve u Rimu lišila je slobode astronoma Galilea Galileja zbog njegovog zalaganja za Kopernikov heliocentrični sistem. Ostatak života naučnik je proveo pod stalnim nadzorom Inkvizicije, a zabrana s njegovih dela skinuta je 1757.

16. februara 1871. - Francuska potpisala kapitulaciju i akt o pomirenju s Pruskom posle izgubljenog rata. Mirovni ugovor, kojim je Francuska ustupila Pruskoj Alzas i veliki deo Lorene, uz ratnu štetu od pet milijardi zlatnih franaka, potpisan u maju.

26. aprila 1910. - Rođen Meša Selimović, književnik, član Srpske akademije nauka i umetnosti.

6. maja 1861. - Rođen Rabindrant Tagora, indijski pisac i filozof, Nobelovac.

12. maja 1904. - Rođen Pablo Neruda, čileanski pesnik i nobelovac.

12. maj:
Slava Sveti Vasilije Ostroški

1777. - New York Gazette objavio je prvu reklamu za sladoled.

1792. - Patentiran je toalet koji sam ispušta vodu posle upotrebe.

1959. - Elizabet Tejlor, američka glumica, udala se po četvrti put. Ovog puta njen muž postao je Edi Fišer.

28. maj - rođen Milutin Milanković, srpski geofizičar, građevinski inženjer, astronom, osnivač katedre za nebesku mehaniku na Beogradskom univerzitetu, najpoznatiji u svetskim naučnim krugovima po svojoj teoriji ledenih doba.

30. jula 1971. - Američki vasionski brod „Apolo 15“ s kosmonautima Dejvidom Skotom i Džems Irvin spustio se na Mesec.

31. jula

1498. - Kristofor Kolumbo otkrio je ostrvo Trinidad.

1886. - Umro je Franc List, kompozitor, virtuoz na klaviru, tvorac simfonijske poeme. List je dao novi pravac u muzici 19. veka uvođenjem takozvane programske muzike.

14. septembar

1321.
Umro je italijanski pisac i mislilac Dante Aligijeri (pravo ime Aligijeri Durante), autor neprevaziđene "Božanstvene komedije".

1812.
Francuski car Napoleon I ušao je u Moskvu, koju su Rusi u povlačenju zapalili, sprečivši zimovanje i snabdevanje njegovih trupa. Iz Rusije se na kraju povuklo svega nekoliko desetina hiljada vojnika iako je Napoleon u pohod na Rusiju krenuo s vojskom od oko 600.000 vojnika.

1842.
Aleksandar Karađorđević, Karađorđev sin, na narodnoj skupštini, održanoj na Vračaru, proglašen je za kneza Srbije pošto su ustavobranitelji proterali Mihaila Obrenovića.

1851.
Umro je pisac Džejms Fenimor Kuper, začetnik istorijskog romana u američkoj književnosti.

1852.
Rođen je naš pisac, Simo Matavulj, jedan od najistaknutijih predstavnika srpskog realizma.

1959.
Sovjetska "Luna 2" postala je prvi vasionski brod koji se spustio na Mesec.

15. septembar

1890.
Rođena je Agata Kristi (puno i pravo ime Agata Meri Klarisa Miler), britanska književnica, autor brojnih kriminalističkih romana. Kao najpoznatijeg svetskog pisca misterija nazivaju je i "kraljicom zločina".

1894.
Rođen je francuski filmski reditelj Žan Renoar, sin slikara Ogista Renoara, tvorac takozvanog poetskog realizma.

1911.
Umrla Engleskinja Adelina Paulina Irbi, veliki dobrotvor Srba u Bosni, u koju je došla u vreme ustanka protiv Turaka od 1875. do 1878. godine. Potresena stradanjima dece izbeglica, upoznala je svetsku javnost s njihovim patnjama i formirala odbor za prikupljanje priloga.

1916.
U bici na Somi u Prvom svetskom ratu Britanci su prvi put upotrebili tenkove, napravljene prema nacrtu Ernesta Svintona.

1918.
Probijen je Solunski front. Prva i Druga srpska armija bile su nosioci proboja, što se ispostavilo kao odlučujuće za slom Centralnih sila u Prvom svetskom ratu.

16. septembar

1859.
Škotski istraživač Dejvid Livingston otkrio je u istočnoj Africi veliko jezero Njasa, koje sada dele Malavi, Tanzanija i Mozambik.

1869.
Rođen je naš arheolog Miloje Vasić, jedan od osnivača arheologije u Srbiji. Njegovo životno delo je otkopavanje praistorijskog naselja Vinča.

1894.
Rođen je Aleksandar Deroko, arhitekta, istoričar umetnosti i pisac, jedan od prvih istoriografa srpske srednjovekovne i narodne arhitekture.

17. septembar

1787.
Delegati 12 od tadašnjih 13 država SAD stavili su potpise na tekst Ustava koji je na snazi i danas. Uz dodatne amandmane, to je najstariji važeći ustav u svetu.

1889.
Povodom petstogodišnjice Kosovske bitke ustanovljen je "Orden kneza Lazara" , koji su mogli da nose samo vladar i punoletni prestolonaslednik. Likovno rešenje, neobično raskošno, izradio je Mihailo Valtrović, utemeljivač naše arheologije i heraldike.





1908.
Rođen je ruski violinista i dirigent David Fjodorovič Ojstrah, jedan od najvećih majstora violine u 20. veku.

18. semptembar

1819.
Rođen je francuski fizičar Žan Bernar Leon Fuko koji je, s Armanom Ipolitom Lujem Fizom, izmerio brzinu svetlosti.

1851.
Izašao je prvi broj "Njujork tajmsa". Osnivač dnevnog lista koji je brzo stekao veliki ugled bio je Henri Džervis Rejmond.

1905.
Rođena je švedska filmska glumica Greta Luiza Gustafson, poznata kao Greta Garbo.



2002.
Umrla Margita Magi Stefanović, članica benda Ekatarina Velika, heroina srpske rock scene.